Uit de 22e editie van De Stand van de Advocatuur & het Notariaat, het jaarlijkse onderzoek onder grote advocaten- en notariskantoren in Nederland naar de “aantallen” (de omzetten, salarissen van medewerkers en het aantal advocaten en notarissen) blijkt dat het droevig is gesteld bij een aantal kantoren uit de “omvang-Top 10” als het gaat om het aandeel vrouwelijke partners. Zie: http://advocatiemagazine.sdu.nl/maart-2017#!/de-stand-advocatuur-en-notariaat.
Gemeten over de hele Top 10 is 18,9% van de partners vrouw. In 2016 was dat 18,8%. En waren er in 2016 twee kantoren met een percentage boven de 30, in 2017 geldt dat alleen voor Pels Rijcken & Droogleever Fortuijn. Zeven kantoren scoren tussen de 10 en 30%, twee kantoren onder de 10%. Absolute hekkensluiter is AKD met maar één vrouwelijke partner van de 35 (2,9%).
Iets beter zijn de cijfers overigens als het gaat om het percentage vrouwelijke advocaten. Bij Pels Rijcken werken zelfs meer vrouwelijke dan mannelijke advocaten (74-70), al is het aandeel ten opzichte van 2016 iets gedaald van 54,9% naar 51,4%. Negen kantoren scoren tussen de 35,3 en 46,1%. Opnieuw hekkensluiter is AKD, al is het aandeel ten opzichte van 2016 gestegen van 29,5 naar 32,6%. In absolute aantallen: van de 178 advocaten bij AKD in 2017 zijn er 58 vrouw.
Wanneer gaat het aantal vrouwelijke partners stijgen?
Afgaande op de hiervoor genoemde percentages vrouwelijke advocaten en de volgende cijfers lijkt een evenwichtiger verdeling in de maatschap onontkoombaar.
Zo rond de 60% van de studenten recht is op dit moment vrouw (https://universitaire.bachelors.nl/studievergelijker/50700-Rechtsgeleerdheid/). Volgens het jaarverslag van de Nederlandse Orde van Advocaten 2016 bedraagt het totaal aantal advocaten per 1 januari 2017 17498. Daarvan zijn er 7636 vrouw ofwel 43,7%. In 2006 was dit overigens 38,4%. Volgens hetzelfde jaarverslag begonnen er in 2016 meer vrouwelijke advocaat-stagiaires aan de beroepsopleiding dan mannen (484 tegenover 346, ofwel 58,3%). Verdedigbaar is dus de stelling dat er sprake is van feminisering van het beroep.
Dit betekent evenwel blijkbaar niet automatisch dat het aantal vrouwen dat partner wordt bij de grote kantoren stijgt. Het is nog steeds een mannenwereld.
Is dat misschien ook direct de verklaring? Schrikt dat, de macho cultuur, vrouwen af? Of gaat het om het harde werken, de vele uren die gemaakt moeten worden in combinatie met bijvoorbeeld zorgtaken? Of zijn de kansen er wel maar grijpen vrouwen die niet? Of zijn (de huidige partners van) de grote kantoren nog te zeer bevooroordeeld, nemen zij zomaar aan dat de vrouw het partnerschap niet ambieert omdat zij kinderen krijgt? Of zijn de huidige partners nog steeds niet voldoende doordrongen van het belang van diversiteit? Dat laatste hoop ik niet want is onvoorstelbaar, zo vaak is al uitgelegd en opgeschreven dat vrouwen betere dealmakers zijn en dat diversiteit bredere marktkennis, andere invalshoeken, meer creativiteit en meer werkplezier genereert hetgeen allemaal resulteert in een sterker team, betere resultaten en concurrentievoordeel.
Streefcijfers
Er zijn kantoren die het belangrijk vinden dat vrouwen de top bereiken. Er bestaan zelfs streefcijfers en mentorprogramma’s voor vrouwelijke advocaten. Ik vrees dat deze inspanningen, overigens toch nauwelijks een actief diversiteitsbeleid te noemen, zonder “sancties” niet tot het beoogde resultaat gaan leiden. Niet op korte termijn althans. Dat vrees ik temeer omdat het aan de top van het Nederlandse bedrijfsleven ook niet bepaald vlot met het aantal vrouwen, zo blijkt ook uit de Bedrijvenmonitor 2016 terwijl er nota bene sinds 2013 een wettelijk streefcijfer geldt van minimaal 30% vrouwen in de raden van bestuur en commissarissen inclusief een “pas toe of leg uit-principe” als sanctie (zie https://www.topvrouwen.nl/nieuws/waiting-on-the-world-to-change). Het aandeel vrouwen in de raden stijgt wel maar nog steeds te langzaam: raden van bestuur bestonden in 2015 gemiddeld voor 9,6% uit vrouwen, in de raad van commissarissen was dat 12,5%. Slechts 15,1% van de onderzochte 5000 grote bedrijven haalde het streefcijfer van 30% in de rvb en 20,8% van de bedrijven voor de rvc.
Tot slot, ik heb mij laten vertellen dat cliënten bij een pitch steeds vaker om informatie over diversiteitsbeleid vragen. Ben zo benieuwd naar de antwoorden.